Hodowla jest zespołem zabiegów i procesów w wytwarzanych sztucznie optymalnych warunkach dla rozwoju hodowanego zwierzęcia bądź rośliny, mający na celu otrzymanie w warunkach stworzonych przez człowieka organizmów doświadczalnych (np. w nauce)
Hodowla uszlachetniająca ma na celu otrzymanie bardziej wartościowych odmian lub ras (cele handlowe).

W zakres hodowli wchodzą:
selekcja (wybór) oraz dobór par do rozrodu (dobór hodowlany), prowadzone w warunkach prawidłowego chowu, na który składa się odchów młodzieży, żywienie, utrzymanie, pielęgnowanie i użytkowanie sztuk dorosłych.
W związku z powyższym hodowcą zostaje się wtedy gdy kotka hodowlana da nam potomstwo.

Dobór partnera

Zanim jednak da ona potomstwo, należy dokonać doboru odpowiedniego partnera. Dobór par do kojarzenia ma zasadnicze znaczenie dla jakości przyszłego potomstwa. Na ostateczne sformowanie się wyglądu zewnętrznego i psychiki (fenotyp) przyszłych osobników, wpływają zarówno wewnętrzne czynniki, jakimi są założenia dziedziczne (genotyp) rodziców, jak i zewnętrzne czynniki środowiskowe, na które składają się elementy prawidłowego chowu.

Inbred to hodowla wsobna, w której kojarzone samce i samice są ze sobą spokrewnione w bliższym stopniu niż wynosi średnia danej populacji. Tego rodzaju dobór stosuje się wtedy, gdy chcemy określone cechy utrwalić i zachować w potomstwie.
Najczęściej stosowaną formą w hodowli wsobnej kotów rasowych jest hodowla wg linii polegająca na łączeniu par w taki sposób, aby otrzymać potomstwo blisko spokrewnione z jakimś szczególnie wartościowym przodkiem. W rezultacie, wśród licznego potomstwa, stosując jednocześnie selekcję, uzyskuje się pożądane cechy wybitnego ojca/matki, na którego prowadzony jest inbred. Założycielem linii może być zarówno kocur, wtedy mówimy o rodzie, jak i kotka, która tworzy rodzinę.
Zdarzają się pewne rody i rodziny, w których wiele osobników oznacza się wyraźnym podobieństwem do wspólnego przodka i wysoką zdolnością przekazywaniu potomstwu odziedziczonego po tym przodku eksterieru i charakteru. Jest to wynik większego niż przeciętnie stopnia homozygotyczności osobników stanowiących ród czy rodzinę.
Takie, bardzo cenne dla hodowli, grupy zwierząt o wspólnym pochodzeniu to linie hodowlane. Na liniach hodowlanych opiera się praca nad kształtowaniem i doskonaleniem rasy.

Inbred nie jest jednak pewną drogą do sukcesów w hodowli. Chów wsobny niesie za sobą wiele niekorzystnych zjawisk hodowlanych, nie stanowi to problemu, dopóki człowiek posługuje się tą metodą rozsądnie. Inbred nie zapobiegnie dziedziczeniu cech negatywnych, negatywne cechy dziedziczne występują częściej w chowie wsobnym niż w hodowli bez pokrewieństwa. Inbred nie powoduje wzrostu cech negatywnych, lecz wyraźniej niż chów obcy ujawnia negatywne cechy przodków. Drugim ryzykiem w tej metodzie hodowli jest zmniejszenie różnorodności genów. Ryzykiem następnym jest depresja hodowlana w wyniku inbredu, która łączy w sobie zmniejszenie płodności, zmniejszoną witalność, zmniejszoną odporność na choroby, wydelikacenie fenotypu (coraz cieńsze, słabsze kości, także czaszki) oraz ogólne osłabienie odporności psychicznej.

Kojarzenie zwierząt niespokrewnionych

Kojarzenie zwierząt niespokrewnionych ze sobą to druga metoda prowadzenia doboru jednorodnego. Dobór ten stosowany jest wtedy, gdy materiał wyjściowy jest słaby i należy poprawić jego cechy. Uzyskiwane potomstwo nie będzie jednak jednolite, często o cechach pośrednich lub zbliżonych do cech tylko jednego z rodziców, nie zawsze do tego „lepszego”. Aby zrozumieć dlaczego tak się dzieje, należy sięgnąć do podstawowych wiadomości z genetyki, a więc do terminów: gameta, gen, zygota, homo i heterozygota.
Gameta, to dojrzała komórka rozrodcza męska lub żeńska (czyli plemnik i jajo) mająca zredukowaną do połowy liczbę chromosomów. Określone miejsca chromosomów zajmują geny, czyli jednostki dziedziczności (odcinki DNA) warunkujące powstanie cech organizmu.
Zygota to połączone ganety: męska i żeńska.
Homozygota jest to zygota lub rozwinięty z niej osobnik, która powstała w wyniku złączenia gamet o jednakowym składzie genetycznym.

Heterozygota to osobnik (komórka) posiadający zróżnicowane allele tego samego genu (np. aA), w tym samym locus na chromosomach homologicznych.
Określenie „heterozygota” implikuje, że dany gen może występować w co najmniej dwóch postaciach. Kombinacja Aa oznacza, że jeden allel genu ma charakter dominujący (A) nad drugim (a), to znaczy, że w fenotypie osobnika heterozygotycznego będzie on w jakiś sposób brał przewagę nad allelem recesywnym.

Na wartość przyszłego potomstwa wpływa więc fakt czy wprowadzony do danej populacji kot jest homo czy heterozygotyczny pod względem warunkowania cech. Użycie w hodowli osobnika heterozygotycznego spowoduje u potomstwa duży rozrzut cech. Fenotyp takiego psa/suki często nie odpowiada jego genotypowi, stąd nieraz bardzo dobry eksterierwowo osobnik nie daje potomstwa równie dobrego jak on sam.
Efekt hodowli niekrewniaczej jest różny i trudny do przewidzenia, niemniej takie kojarzenia w hodowli są tak samo konieczne jak i chów wsobny. Innych możliwości prowadzenia doboru hodowlanego nie ma.

Przykład

Mamy  kocura o wybitnym eksterierze. Normalne, iż chcielibyśmy utrwalić jego cechy w następnych pokoleniach. czarnego homozygotycznego kocura oznaczonego na schemacie jako „Ojciec”, którego kojarzymy z czarną heterozygotyczną kotką, oznaczoną na schemacie jako „Matka”. (Oczywiście, nie wiemy czy te dwa koty są homozygotyczne, czy heterozygotyczne.) Widzimy, iż efektem tego kojarzenia są dwie czarne córki z których jedna jest nosicielką genu „d”. Kojarzymy teraz naszego kocura z jego córkami. Jak widać ze schematu, efektem kojarzenia z „Córką A” są tylko czarne kocięta, efektem zaś kojarzenia z „Córką B” kocięta czarne i niebieskie.

Uzyskujemy dzięki temu ważne informacje. Po pierwsze wiemy już, że nasz „Ojciec”, „Córka A”, „Wnuk A” oraz „Wnuk B” są homozygotami pod względem koloru czarnego. Tym samym nadają się do dalszej hodowli, ponieważ będą następnym pokoleniom przekazywać tylko gen „D”. Po drugie, mamy pewność, że „Córka B” oraz „Matka” są heterozygotyczne i nie nadają się do dalszej hodowli, ponieważ następnym pokoleniom przekazywać będą również gen „d”. Niebieski „Wnuk E” z oczywistych powodów nie nadaje się do dalszej hodowli. Wnuki „C” i „D” są jak widać czarne, przy czym „Wnuk C” jest homozygotyczny, a „Wnuk D” heterozygotyczny. Na naszym schemacie widać, który z nich jest nosicielem koloru niebieskiego, jednak – co jest oczywiste – gdybyśmy mieli do czynienia z żywymi kociakami nie wiedzielibyśmy, który z nich posiada gen „d”. Moglibyśmy więc użyć ich w dalszej hodowli, musielibyśmy jednak zdawać sobie sprawę, iż część kociąt mogłoby być nosicielami koloru niebieskiego lub nawet urodzić się jako niebieskie.